Podstawy prawne i data wejścia w życie nowych regulacji

Podstawy prawne i data wejścia w życie nowych regulacji

Dnia 28 czerwca 2025 r. wejdzie w życie ustawa o z dnia 26 kwietnia 2024 r. o zapewnieniu spełnienia wymagań dostępności produktów i usług przez podmioty gospodarcze (Dz. U. 2024 r. poz. 731). Stanowi ona implementację Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/882 z dnia 17 kwietnia 2019 r. w sprawie wymogów dostępności produktów i usług (Dz. UE. L. z 2019 r. Nr 151 str. 70). Ww. akty prawne opierają na dwóch dokumentach, mianowicie wytycznych określających standardy dostępności treści internetowych dla osób ze szczególnymi potrzebami (Web Content Accessibility Guidelines, tzw. WCAG 2.1., opracowane przez Web Accessibility Initiative w ramach W3C, czyli World Wide Web Consortium) oraz normie EN 301 539 w wersji 3.2.1., która bezpośrednio inkorporowała te wytyczne. 

Pierwsze pytania, które zadają sobie przedsiębiorcy w tym temacie dotyczą następujących kwestii: kogo dotyczą nowe obowiązki, do jakich przedmiotów i usługsię odnoszą, co należy do nowych obowiązków oraz co grozi za niespełnienie wymogów dostępności. W niniejszym artykule, przybliżmy odpowiedzi na ww. pytania.

Kogo dotyczy?

Nowe regulacje obowiązują producentów, upoważnionych przedstawicieli, importerów, dystrybutorów oraz usługodawców. Jednakże nie stosuje się ich do usług oferowanych lub świadczonych przez mikroprzedsiębiorców. Mikroprzedsiębiorca, mówiąc ogólnie, to podmiot zatrudniający nie więcej niż 10 pracowników oraz którego obrót netto nie przekracza 10 milionów euro.

Czego dotyczą?

Ww. przepisy odnoszą się do wskazanych w ustawie produktów i usług. Należą do nich – w zakresie produktów: konsumencie systemy sprzętu komputerowego ogólnego przeznaczenia i ich systemyoperacyjne, terminale, konsumenckie urządzenia końcowe z interaktywnymi zdolnościami obliczeniowymi wykorzystywane do świadczenia usług, czytniki książek. W zakresie usług, chodzi o oferowane bądź świadczone na rzecz konsumentów usługi telekomunikacyjne, dostępu do audiowizualnych usług medialnych, wybrane usługi towarzyszące określonym usługom transportowym, bankowości elektronicznej, rozpowszechniania książek elektronicznych oraz handlu elektronicznego. 

Mając na uwadze, że adresatami niniejszego artykułu są co do zasady przedsiębiorcy z branży e-commerce, poniżej zostaną przybliżone obowiązki przedsiębiorcówprowadzących sklepu internetowe.

Rodzaje obowiązków

Wszystkie obowiązki, które należy spełnić, opierają się na czterech zasadach: zrozumiałości (informacje oraz obsługa interfejsu muszą być łatwe do zrozumienia dla użytkownika), postrzegalności (właściwość usługi lub informacji o produkcie albo usłudze umożliwiająca ich odbiór przez użytkownika za pomocą zmysłów słuchu, wzroku lub dotyku), funkcjonalności (właściwość usługi umożliwiająca użycie przez użytkownika wszystkich oferowanych przez nią funkcji) i kompatybilności(właściwość produktu albo usługi umożliwiająca niezakłócone współdziałanie z innymi produktami lub usługami). 

Nałożone obowiązki można podzielić na dziewięć głównych kategorii, mianowicie te odnoszące się do dostępności interfejsu użytkownika (1), dostępności treści i informacji o produktach (2), kompatybilności (3), obsługi za pomocą technologii wspomagających (4), formularzy i interaktywnych elementów (5), bezpieczeństwa i prywatności (6), dodatkowych funkcji (7), dostępności aplikacji mobilnych (8) oraz obsługi klienta i wsparcia (9).

Do pierwszej z kategorii należy przede wszystkim umożliwienie obsługi interfejsu wyłącznie za pomocą klawiatury, tzn. bez użycia myszki. Powinno się unikać migających elementów i należy zapewnić możliwość wyłączenia animacji. Przyciski nawigacyjne powinny umożliwiać bezpośrednie przejście do pożądanej treści, z pominięciem menu oraz nagłówków oraz wymaga się ich opisania w taki sposób, aby wiadomym było, do czego prowadzą.

Druga kategoria odnosi się do czytelności treści, zapewnienia odpowiedniego kontrastu, zmiany wielkości tekstu, zapewnienia alternatywnych formatów treści oraz opisów alternatywnych dla obrazków. 

Kompatybilność wymaga, aby interfejs użytkownika współdziałał z technologiami asystującymi (np. czytniki ekranu, syntezatory mowy, urządzenia brajlowskie) używanymi np. przez osoby niewidome. W ramach tego obowiązku zapewnia się prawidłowość działania treści i funkcji interfejsu w różnych przeglądarkach i technologiach asystujących.

Obsługa za pomocą technologii asystujących odnosi się do formatów dokumentów zamieszczonych na stronie internetowej, które będą odpowiednie dla technologii asystujących oraz opisu współpracy z ww. technologiami.

W ramach formularzy i interaktywnych elementów wymaga się, aby formularze były tworzone w sposób przejrzysty, zaś błędy były prawidłowo komunikowane. Powinno się także unikać wielokrotnego wpisywania tych samych danych. 

Kolejna kategoria obowiązków zapewnia prostotę obsługi systemów płatności i ich zgodności z technologiami asystującymi. Jednocześnie należy mieć na uwadze, że konieczne jest przy tym zapewnienie prywatności użytkowników – także tych korzystających z czytników ekranu. 

Dodatkowe funkcje odnoszą się chociażby do zapewnienia odpowiedniego czasu na podjęcie działania, np. wpisanie hasła nie może być ograniczone czasowo, a przynajmniej ten czas nie może być zbyt krótki.

Aplikacje mobilne powinny spełniać takie same wymagania co strony internetowe. Ponadto obsługa aplikacji powinna być możliwa przy użyciu głosu. 

Ostatnia kategoria wymaga zapewnienia przez przedsiębiorcę różnych form kontaktu za pomocą więcej niż jednego kanału sensorycznego oraz stałej lokalizacji o pomocy i kontakcie na każdej stronie.

Jednocześnie istotnym warunkiem dla prowadzącym sklepy internetowe jest konieczność podania do wiadomości publicznej informacji, w jaki sposób usługa spełnia wymagania dostępności. Jako przykład takiego podania do wiadomości publicznej wskazano regulamin świadczenia usług. W razie niespełnienia wymagań, usługodawca ma obowiązek podejmować działania naprawcze. Ponadto usługodawca ma obowiązek niezwłocznie poinformować właściwy organ nadzory rynku (w przypadku usług handlu elektronicznego jest to minister ds. informatyzacji) o niespełnianiu przez usługę wymagań dostępności, podając informacje na temat niespełnienia wymagań dostępności oraz o podjętych działań naprawczych.

Powyższe zatem wymusza mimowolnie uzupełnienie regulaminów sklepów internetowych o informacje o dostępności. 

Kary za nieprzestrzeganie nowych przepisów

Za nieprzestrzeganie określonych w ustawie przepisów przewiduje się kary pieniężne w wysokości do dziesięciokrotności przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej za rok poprzedzający, jednak nie więcej niż do 10% obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym nałożenie kary. 

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w 2024 roku wynosiło 8.181,72 złotych. Zatem maksymalna wysokość kara wynosi 81.817,20 złotych. 

Podsumowanie

Szereg obowiązków nałożonych na przedsiębiorców w zakresie spełnienia wymogów dostępności nie powinien przysłonić korzyści, które w następnie ich wdrożenia, podmiot gospodarczy może uzyskać. Dotyczy to w szczególności poprawy doświadczenia użytkowników oraz zwiększenia sprzedaży. Nie należy zapominać, że obecnie około 4 milionów obywateli to osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności, w tym niepełnosprawnością wzorku, słuchu czy problemami motorycznymi. Zapewnienie dostępności do produktów i usług będzie stanowiło zatem obopólną korzyść – dla sprzedawców, ponieważ zdobędą oni nowych klientóworaz dla tej społeczności, albowiem nie będzie już wykluczana, w szczególności cyfrowo.

Autorzy: Marcin Tomczak, Alicja Christensen, ecommerce.legal